26 lipca 2009 r. uroczyście zainaugurowano 94 Światowy Kongres Esperanta
w Białymstoku. Przemówienia wygłosili m.in.: Tadeusz Truskolaski – Prezydent Miasta Białegostoku, prof. Probal Dasgupta z Indii – Prezes Światowego Związku Esperantystów, Ludwik Krzysztof Zaleski-Zamenhof – wnuk Doktora Esperanto.Wzięło w nim udział ponad 2 tys. miłośników esperanta z 63 krajów. Zarówno organizatorzy, jak i esperantyści bardzo dobrze ocenili kongres. Goście zwracali uwagę m.in. na program imprez kulturalnych w języku esperanto (koncerty i przedstawienia teatralne). Kongres przyniósł też mieszkańcom Białegostoku wielu wspaniałych wrażeń, licznych kontaktów z esperantystami z całego świata. To była pierwsza międzynarodowa, esperancka impreza w mieście urodzin Ludwika Zamenhofa. Wreszcie białostoczanie mieli okazję bez dalekich podróży poznać atmosferę Kongresu, uczestniczyć w wielu spotkaniach i być świadkiem niezliczonych esperanckich wydarzeń. W tym roku mija dziesięć lat od esperanckiego święta. Chętnie i często wspominamy te dni. Esperantyści i miłośnicy esperanta. Białostoczanie od dawna marzyli, by Światowy Kongres Esperanta odbył się w tym mieście. Zarząd Białostockiego Towarzystwa Esperantystów w stanowisku skierowanym do Fundacji im. L. Zamenhofa już w roku 1996 zawarł: „Po uwzględnieniu naszych wniosków wyrażamy gotowość organizacji w Białymstoku Światowego Kongresu Esperanta w roku 1999 lub 2000, zgodnie ze wcześniejszymi deklaracjami wyrażanymi podczas oficjalnych wystąpień białostockich władz podczas spotkań i międzynarodowych kongresów esperanta. Takie rozwiązanie uważamy za właściwe i zabiegać będziemy o poparcie naszego stanowiska u władz UEA i wśród esperantystów na całym świecie”. Udało się w 2009 roku.Ważna rocznica
W tym roku mija też inna ważna rocznica – 30. Ważna, bo dotyczy Polskiego Kongresu Esperanta, jaki odbył się w Białymstoku w dniach 15-20 lipca 1989 r. 25. Srebrny Polski Kongres Esperanta odbył się w przeddzień 74. Światowego Kongresu Esperanta, w Brighton (Wielka Brytania). Białystok odwiedziło ponad 1000 esperantystów z 11 krajów świata. To był jeden z większych polskich kongresów esperanta z bogatym programem, a w nim min. spotkanie z Adą Fighiera Sikorską, wydawcą słynnego „Heroldo de Esperanto”, olimpiada esperancka (turniej szachowy, bridżowy, badbingtona), koncert zespołu gruzińskiego Cełkiebi, Kajto. Była też esperancka loteria, wydano gazetę kongresową „Esperanta Kuriero”, stosowany był okolicznościowy stempel pocztowy. Podczas konferencji prasowej zaprezentowano film „Białostocczyzna wita” w reżyserii Romana Dobrzyńskiego