Małżonkowie Urszula i Giuseppe Grattapaglia, którzy jako wolontariusze od 40 lat prowadzą esperancki ośrodek wychowawczy Bona Espero (Dobra Nadzieja), otrzymali Medal Tolerancji, przyznany im przez Fundację Ludwika Zamenhofa w Białymstoku. Ceremonia odbyła się w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Brasilii. Aktu dekoracji dokonał osobiście Pan Ambasador Andrzej Braiter.
Medal Tolerancji przyznany małżeństwu Grattapaglia mógł być wręczony podczas Światowego Kongresu Esperanta w Rejkiawiku w lipcu 2013, ale laureaci nie przyjechali na ?lodową wyspę?. Białostocka Fundacja zwróciła się z prośbą o zorganizowanie ceremonii w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w stolicy Brazylii. Sugerowano termin bliski rocznicy urodzin Zamenhofa, która przypada15. grudnia. Pierwszy Sekretarz Ambasady i konsul Pani Dorota Bogutyn zaproponowała wręczenie medalu 14. grudnia 2013 podczas uroczystego spotkania wigilijnego z Polonią brazylijską w siedzibie placówki.
Z upoważnienia Fundacji Zamenhofa prowadziłem korespondencję z Ambasadą w związku z planowanym wyjazdem do Bona Espero. Po wylądowaniu w Brasilii 4. grudnia zostałem wraz z Urszulą i Giuseppe przyjęty w ambasadzie w celu omówienia szczegółów. Pan Ambasador zgodził się osobiście dokonać dekoracji i uznał, że będzie to właściwy akcent rozpoczęcia uroczystego spotkania z Polonią. Ze swej strony obawialiśmy się, że ceremonia medalowa zejdzie na margines wielkiej imprezy, ale też liczyliśmy na to, że przysłuży się ona upowszechnieniu idei zawartej w Medalu Tolerancji poza środowiskiem esperanckim. Takie bowiem jest jego przesłanie.
Na spotkanie przybyło 120 gości, wśród nich europosłowie Piotr Borys, Sławomir Nitras i Artur Zasada. Zatrzymali się w obszernym marmurowym foyer ambasady polskiej, która jest szczególnie udanym obiektem architektury wśród placówek dyplomatycznych Brasilii. Pani Pierwszy Sekretarz i konsul, Dorota Bogutyn odczytała list intencyjny z Białegostoku, podpisany przez przewodniczącego Rady Fundacji im. Ludwika Zamenhofa, prof. Dariusza Kijowskiego oraz przewodniczącego Zarządu Stanisława Dobrowolskiego, zaczynający się od słów: W uznaniu za wieloletnią pracę na rzecz lepszego świata, poprawy jakości życia dzieci, ich edukacji i przygotowania do samodzielności, posługując się przy tym esperantem ? neutralnym językiem światowej komunikacji, Rada Fundacji im. Ludwika Zamenhofa postanowiła przyznać Medal Tolerancji Ursuli i Giuseppe Grattapaglia.
Pani konsul Dorota Bogutyn przeczytała po polsku list gratulacyjny patrona Fundacji, Ludwika Zaleskiego-Zamenhofa a jego wersję portugalską powtórzył prezes Brazylijskiej Ligi Esperanckiej Evandro Avellar. Wnuk twórcy esperanta napisał m.in.: Tolerancja towarzyszy Wam, drodzy Giuseppe i Urszula, przez całe wasze życie. Jest to poszanowanie odmienności, poczynając od etnicznej, koloru skóry, przez odmienność obyczajów i kultur aż po różnice przekonań. Krąży legenda o chłopcu, który nazywał się Ludwik Zamenhof. Obserwował on na rynku swego rodzinnego Białegostoku, wówczas miasta kosmopolitycznego, konflikty między mieszkańcami, mówiącymi różnymi językami. Wówczas w jego młodzieńczym umyśle narodziła się idea stworzenia wspólnego języka dla wszystkich, który umożliwiłby porozumienie między ludźmi a tym samym przekuł nienawiść w tolerancję.
Potem zabrał głos adwokat Ulisses Riedel de Resende, Dyrektor Generalny Bona Espero, który po wyrazach uznania wobec laureatów, podzielił się z gośćmi świeżą wiadomością. Przybył on wprost z Ambasady Chińskiej Republiki Ludowej po inauguracji kursu esperanta dla ambasadora oraz ośmiu innych dyplomatów ?państwa środka?. Po serii zwięzłych przemówień Pan Ambasador Andrzej Braiter wręczył Ursuli i Giuseppe mosiężny Medal Tolerancji Fundacji im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku. Wzruszeni laureaci wypowiedzieli gorące słowa podziękowania. Ceremonia przebiegała żywo i chyba nikt nie zauważył, że zaplanowany kwadrans prawie się podwoił.
Goście przeszli do sali bankietowej na piętrze z ogromnym gobelinem przedstawiającym Pałac Wilanowski oraz imponującą choinką. Pan Ambasador przemówił z okazji rozpoczęcia spotkania świątecznego i nie omieszkał opowiedzieć osobom później przybyłym o ceremonii wręczenia esperanckiego Medalu Tolerancji. Potem były kolędy, obiad i rozmowy Polaków. Zaskoczyła mnie spora liczba młodych emigrantów, przeważnie z żonami brazylijskimi. Wielu wypytywało mnie o esperanto. Chętnie odsyłałem ich po wiedzę do internetu. W ceremonii uczestniczyło wraz z laureatami jedenaścioro specjalnie zaproszonych gości, m.in. dwaj synowie Guido i Dario z małżonkami oraz inni esperantyści.
Końcowe słowa listu gratulacyjnego dr. Ludwika Zaleskiego-Zamenhofa trafnie przewidziały etos wydarzenia: Dzisiejsza ceremonia ucieszyłaby samego głosiciela idei tolerancji, mojego dziadka Ludwika Zamenhofa, po pierwsze dlatego, że odbywa się w przededniu 154 rocznicy jego urodzin a po drugie z powodu miejsca. Przepiękna stolica Brazylii narodziła się z fantastycznej idei,podobnie jak esperanto. Była krytykowana za swą sztuczność a przecież rozwija się wspaniale w jak najbardziej naturalny sposób. Dziękuję Ekscelencji za piękny pomysł wręczenia Medalu Tolerancji międzynarodowej parze Państwu Giuseppe i Urszuli Grattapaglia w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej, eksterytorialnym skrawku ojczyzny Esperanta.
Tekst – Roman Dobrzyński, foto – Robert Suchy